Stok yönetimi neden önemlidir

Stok Yönetimi

7 Mart 2018 12:45

Stok yönetimi işletmenin normal faaliyetlerini yürütebilmek için satmak üzere ürettiği ya da satın aldığı varlıkların kontrolünü içermektedir. Stok yönetimini daha iyi anlatabilmek adına, öncelikle stok tanımı yapılması yararlı olacaktır. Stok, tedarik veya üretim yoluyla elde edilen, kullanılmadan veya müşteriye arz edilmeden önce az veya çok belirli bir süre bekletilen mal miktarıdır. Kısaca stok, bir işletmenin sahip olduğu mevcut mallar olarak tanımlanabilir.

Genel olarak stoklar hammaddeler, yarı mamuller ve mamuller başlıklarında sınıflandırılabilir. Stok yönetiminin önemi, stoklara yapılan yatırımın büyüklüğüne bağlıdır. Toplam varlıklar içinde stokların payı işletmeden işletmeye değişmektedir. Örneğin, toplan varlıkların yarısının stoklardan oluştuğu otomotiv sektöründe stok yönetimi çok önemli iken, toplam varlıkların %2’si civarında stoklara sahip olan otel işletmeciliğinde stok yönetimi daha az önemlidir.

Özellikle yüksek miktarda stok yapmakta olan firmalarda stok yönetiminin doğru ve sağlıklı bir şekilde yapılması, verimlilik ve maliyetlerin kontrolü açısından önem arz etmektedir. Bu kapsamda, stok yönetiminin faydalarını şu şekilde özetleyebiliriz:

Aşırı stoklar önlenir
Doğru yönetilen stok ile talep dalgalanmalarına karşı önlem almak mümkündür
Stok gereksinimleri doğru belirlendiğinde finansal yönetim etkinlik kazanır
Tedarik ve satış üzerindeki ek masraflar azalır
Malzeme ve ürün kayıpları en aza indirilir

Faaliyetleri birbirinden bağımsız olan işletmelerde, stoklar üretim ve mamul satışlarını doğrudan etkilemez. Ancak faaliyetleri birbirine bağımlı olan işletmelerde, stok yönetiminin doğru yapılamaması üretimin durmasına, gecikmesine ve müşteri taleplerinin karşılanmamasına dolayısıyla da müşteri memnuniyetsizliğine yol açar. Böyle bir durum ise maliyetlerin artmasına ve müşteri kaybına yol açacaktır. Bu nedenle stok yönetimi, şirketin tüm faaliyetleri doğrudan etkileyen sonuçlar doğurduğundan, tüm yöneticilerin en önemli işlerinden ve sorumluluklarından biridir.

Stok doğru planlama, verimli yönetim ve iyi raporlama ile yönetilebilecek ve sürekli olarak iyileştirme konusunda çalışılacak bir alandır. Stok yönetimi ile ilgili en çok karşılaşılan sorunlar ve yanlış uygulamalar şöyledir:

Stok yönetiminin, sayısal değerleri eşitleme işlemi olarak algılanması
Stoklar için uygun ortam sağlanmaması ve sürekli kontrolünün yapılarak kayıt altına alınmaması
Stoklar için son kullanma tarihi yönetiminin doğru yapılmaması
Stoklarda bulunan malzemelerin doğru şartlarda ve şekilde istiflenmemesi
Geçmişe ait stok envanterlerinin ve kayıtlarının dikkate alınmayışı
Üretim ve Satış verilerinin analizlerinin yapılmaması neticesinde yetersiz stok planlaması

Stoklara yatırım kararı, risk ve getiri arasında bir denge kırılmasını gerektirir. Stok seviyesi düşük tutulduğunda çeşitli işletme fonksiyonlarının birbirine bağımlı olması durumunda, üretimde durma, gecikme ve müşteri isteklerinin zamanında yerine getirilememesi riskiyle karşılaşılır. Stoklara daha az yatırım yapıldığında, tasarruf edilen para başka alanlarda kullanılarak getiri elde edilir. Buna karşılık stok miktarı artırıldıkça, depolama ve stok tutma maliyetleri artacağından daha fazla sermaye getirisi talep edilecektir. Daha fazla stokla çalışan işletmeler risklerini düşürmekle birlikte, stok giderleri artacaktır.

Bir firma açısından, stok yönetiminin üretim, operasyon, satış ve finans alanlarında oluşturduğu riskler ve yaratabileceği fırsatlar dikkate alındığında, stok yönetiminin etkin yapılması gerektiği çok net ortaya çıkmaktadır. Etkin stok yönetimi için uygulanabilecek ilkelerden bazıları aşağıda paylaşılmaktadır:

Satın alma, üretim ve finansman bölümleri arasında yakın bir işbirliği sağlanması
Çeşitli stok kalemleri arasında denge sağlanarak, bazı stok kalemlerinde aşırı şişkinliğin önlenmesi
Üretim süresinin kısaltılması ve bu yolla yarı mamul stokunun en düşük seviyeye indirilmesi
Teknik veya ekonomik nedenlerle sürüm kabiliyeti azalmış, paraya dönüşüm hızı yavaşlamış stok kalemlerinin özel fiyat indirimleri yoluyla satış olanaklarının artırılması
Mevcut satışların mevsimlere dengeli bir şekilde dağıtılmasını sağlayıcı fiyat politikasını izleyerek bazı ay ve mevsimlerde aşırı stok birikiminin önlenmesi
Kalite kontrolüne önem verilerek, iadelerin ve müşterilerle çıkabilecek uyuşmazlıkların azaltılması
Ürün basitleştirilmesi, malzeme standardizasyonu için mühendislik araştırmalarına önem verilmesi
Satın alma ve üretme seçeneklerinin yeniden gözden geçirilerek, ekonomik görüldüğü takdirde, işletme içinde üretme yerine diğer firmalardans atın alma yoluna gidilmesi
Doğru ürün yönetimi ile işletme için önem taşımayan ürünlerin stok miktarlarının düşürülmesi ve stok tutmada tasarruf sağlanması
Stoklar için en uygun değerleme yönetimini uygulayarak, gerçek olmayan karlar üzerinden vergi ödenmesinin önlenmesi

Stok yönetimi ile ilgili hizmet ihtiyacı duyduğunuz takdirde bizimle iletişime geçebilirsiniz.